NASA, bilim insanlarının aylarca süren çalışmalarının ardından Osiris-Rex’in örnek toplamakla görevli robotik kolunun gök cisminden aldığı kaya ve toz örneğini içeren saklama kabındaki 35 vidadan açılamayan son 2’sinin de söküldüğünü bildirdi.
NASA’nın Houston’daki Johnson Uzay Merkezi, Uzay Maddeleri Araştırma ve Keşif Bilimi (ARES) Bölüm Başkanı Eileen Stansbery, “Mühendislerimiz ve bilim insanlarımız daha önce erişebildiğimiz 70 gramdan fazla maddeyi incelemenin yanı sıra bu engeli aşmamıza olanak tanıyan yeni araçlar tasarlamak, geliştirmek ve test etmek için aylarca çalıştı.” bilgisini verdi.
Bilim insanları sıkışan vidalar sökülürken örnekleri kirletmeyecek veya hasar vermeyecek özel aletlerin kullanılması gerektiğine dikkati çekti.
Bu amaçla kapsül üzerinde çalıştırılmasına onay verilen en sert metal olan yüksek kaliteli cerrahi paslanmaz çelikten iki yeni alet tasarlandı.
Johnson Uzay Merkezi’nde Osiris-Rex Misyon Direktörü Dr. Nicole Lunning yaptığı açıklamada, “Asteroit örneğinin bilimsel değerini korumak için küratörlük tarafından onaylanmış malzemelerle sınırlı olma gibi bir tasarım sorununa ek olarak bu yeni araçların sızdırmaz kaptaki dar bir alanda çalışması gerektiğinden boyutları, ağırlıkları ve dönüş kapasiteleri konusunda da kısıtlamalar vardı.” ifadelerini kullandı.
Söz konusu iki aletin kullanılmadan önce ekip tarafından Johnson Uzay Merkezi’ndeki bir test laboratuvarında denendiği belirtildi.
ÖRNEKLERİN AĞIRLIĞI BELİRLENECEK
Sıkışan iki vidanın söküldüğünü ancak kabın açılarak örneklerin incelenebilmesi için yapılacak işler olduğunu vurgulayan bilim insanları, bu işlemlerin tamamlanmasından sonra kaptaki örneklerin yüksek çözünürlüklü fotoğraflarının çekileceğini belirtti.
Ayrıca örneklerin kaptan çıkarıldıktan sonra ağırlıkları da ölçülecek.
Bennu asteroidinden gelen maddelerin toplam ağırlığının bu adımlardan sonra ortaya çıkacağı kaydedildi.
Söz konusu örneklerin bir kısmının daha sonra incelenmek üzere oda sıcaklığında, bir kısmının da -80 santigrat derecede hava geçirmez kaplarda saklandığı aktarıldı.
BENNU’DAN GELEN ÖRNEKLERDE SU BULUNMUŞTU
NASA’dan araştırmacılar 2023 sonbaharında Bennu’dan toplanan örneklerde karbonun yanı sıra sulu kil mineralleri formunda bol miktarda su bulunduğunu tespit etmişti.
Bunun yanı sıra örneklerin yaşam için gerekli olan kükürt ve demir oksit içerdiği de tespit edilmişti.
Osiris-Rex araştırmacısı Arizona Üniversitesinden gezegen bilimi ve uzay kimyası profesörü Dante Lauretta Ekim 2023’te, “Dünya’nın yaşanabilir bir yer olmasının, okyanuslarımızın, göllerimizin, nehirlerimizin ve yağmurlarımızın nedeni bu kil minerallerinin 4 ila 4,5 milyar yıl önce Dünya’ya çarparak gezegenimizi yaşanabilir hale getirmesi.” açıklamasını yapmıştı.
Bilim insanları yeni keşfin, suyun milyarlarca yıl önce Dünya’ya nasıl geldiğine dair mevcut kuramı desteklediğine inanıyor.
OSIRIS-REX GÖREVİ
NASA’nın 2016’da uzaya fırlattığı Osiris-Rex uzay aracı Bennu asteroidinden topladığı yaklaşık 250 gram numuneyi Dünya’ya bıraktıktan sonra Apophis asteroidini incelemek üzere uzaya geri dönmüştü.
Osiris-Rex’in iki hedef konumu da Dünya’ya gelecek yüzyılda çarpma ihtimaliyle gündeme gelen C tipi asteroitler arasından seçilmişti.
Osiris-Rex 24 Eylül 2023’te, kapsülü Dünya’dan 100 bin kilometre uzaklıktan bırakmış ve kapsül 4 saat sonra paraşütle Utah Çölü’ne iniş yapmıştı.
Örnekler inceleme için NASA’nın Houston’daki Johnson Uzay Merkezi’ne götürülmüştü.
NASA Ekim 2023’te örnekleri içeren saklama kaplarından birindeki 35 vidadan 2’sinin sıkıştığını ve açılamadığını açıklamıştı.
BENNU ASTEROİDİ
Dünya’dan 81 milyon kilometre uzaklıkta Güneş’in yörüngesinde dönen ve Empire State Binası büyüklüğünde olan Bennu’nun çok daha büyük bir asteroidin kırılmış parçası olduğuna inanılıyor.
Bennu’nun 2182 yılında Dünya’ya tehlikeli bir şekilde yaklaşması bekleniyor.
Uzmanlara göre Osiris-Rex’in topladığı veriler asteroidi saptırma çabasına yardımcı olabilir.
